Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αποστολή: Νυχτερινή αεροπορική επιδρομή βομβαρδισμού στα Δαρδανέλια. Σημαιοφόροι ΠΝ Ιωάννης Χαλκιάς και Βαρθολομαίος Λάζαρης.

Γράφει ο Γιώργος Γεωπόνος για το ΜΕΤΩΠΟ ΟΧΙ

Στο σημερινό ιστορικό αφιέρωμα θα μιλήσουμε για δύο αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού που έγραψαν ιστορία με τις τολμηρές και επιτυχείς αποστολές τους βαθιά σε εχθρικό έδαφος.

Το έτος 1917 κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου αυτοί οι άνθρωποι εκτέλεσαν αποστολές παρατήρησης, βομβαρδισμού και πολυβολισμού άνευ φυσικά βοηθημάτων νυχτερινής πτήσης που δεν υπήρχαν τότε. Δύο αξιωματικοί του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού που δεν μίλησαν κατά τη διάρκεια της ανάκρισης τους και το πλήρωσαν με φρικτά βασανιστήρια και τελικά με την ίδια τους τη ζωή.

Σημαιοφόρος ΠΝ χειριστής αεροσκάφους Χαλκιάς Ιωάννης του Μιχαήλ

Το 1912 ανάμεσα στους πολλούς Έλληνες που άκουσαν το κάλεσμα της πατρίδας παρουσιάζεται ως εθελοντής στο ΠΝ ο 19χρονος Ιωάννης Χαλκιάς. Γεννημένος στη Χίο και με καταγωγή από το συγκεκριμένο νησί του Αιγαίου από τη μεριά της μητέρας του και από την Ήπειρο από τη μεριά του πατέρα του. Ο νεαρός Ιωάννης διακρίθηκε για την ευστροφία και τη τόλμη του.

Όταν τελείωσαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι μεταναστεύει στη Γαλλία. Εκεί άριστος γνώστης της Γαλλικής γλώσσας ακολουθεί εκπαίδευση χειριστή αεροσκάφους στην αεροπορική σχολή στο Étampes. Παίρνει το πτυχίο χειριστή αεροσκάφους με Άριστα.

1917. Η Ελλάδα πάλι σε πόλεμο.

Ο σημαιοφόρος πλέον  Ιωάννης Χαλκιάς, παρουσιάζεται πάλι  αυτή τη φορά σε ηλικία 24 ετών.

Ήταν ένας από τους ωραίους εκείνους τρελούς που είχαν γίνει ο τρόμος και φόβος των Τούρκων και των Γερμανών συμμάχων τους. Ένας γνήσιος Mehmetcik Buster…

Για ένα μικρό διάστημα στη καριέρα του εκτέλεσε και χρέη εκπαιδευτή ιπταμένων.

Πέρα του ότι ήταν γενικά ικανός χειριστής, το ιδιαίτερο ταλέντο του ήταν η νυχτερινή κρούση πετώντας πολλές φορές με τα πρωτόγονα αεροπορικά μέσα εκείνης της εποχής κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας. Λάτρευε τη πτήση κοντά στο κύματα του Αιγαίου. Ένας γνήσιος αεροπόρος ναυτικής αεροπορίας.

 

 

 

Σημαιοφόρος ΠΝ παρατηρητής στόχων εδάφους Λάζαρης Βαρθολομαίος του Γεωργίου

Ο Βαρθολομαίος Λάζαρης ξεκίνησε τη καριέρα του  το 1913 από τη σχολή Ναυτικών δοκίμων όπου κατατάχθηκε. Είχε γεννηθεί στη Λευκάδα και είχε καταγωγή από Λευκάδα και Κέρκυρα από τους δυο γονείς του.

Την Άνοιξη του 1917, μόνιμος σημαιοφόρος ΠΝ ο Λάζαρης παίρνει μετάθεση στη Ναυτική αεροπορία με ειδικότητα παρατηρητή εδάφους.

Την ίδια χρονιά επιστρέφει ο έφεδρος σημαιοφόρος ΠΝ Ιωάννης Χαλκιάς στην Ελλάδα από τη Γαλλία και τον τοποθετούν κι αυτόν στη ναυτική αεροπορία. Εκεί γίνονται δίδυμο.

Μετά από πολλές τολμηρές επιτυχείς αποστολές ήρθε μια αποστολή νυχτερινής παρατήρησης και βομβαρδισμού στα Δαρδανέλια.

 

Οι δύο σημαιοφόροι ΠΝ και αεροσκάφος Sopwith Camel

Καλοκαίρι, βράδυ, 25 Ιουνίου 1917. Νήσος Θάσος.

Ο χειριστής σημαιοφόρος ΠΝ Ιωάννης Χαλκιάς μαζί με τον καλό του φίλο και συνάδελφο  παρατηρητή στόχων εδάφους σημαιοφόρο ΠΝ Βαρθολομαίο Λάζαρη περιμένουν την ώρα απογείωσης

Εκείνη τη νύχτα στο αεροδρόμιο της Θάσου ο Ιωάννης (24 ετών) καπνίζει 2 τσιγάρα συνολικά πριν την απογείωση και μιλάει με τον  Βαρθολομαίο(29 ετών). Ψύχραιμοι όπως πάντα συνομιλούν περιμένοντας τη διαταγή. Ο πρώτος με χαρακτηριστικά τοξωτά φρύδια, λεπτό νεανικό μουστάκι και λεπτά χαρακτηριστικά προσώπου δεν δείχνει για 24 αλλά ίσως και για πιο μικρός σε ηλικία.

Ο Βαρθολομαίος πιο στρογγυλοπρόσωπος και επιβλητικός δεν έχει τόσο νεανικά χαρακτηριστικά όσο ο φίλος του αλλά και εκείνος σε φωτογραφίες δείχνει νεότερος από 29 ετών που ήταν.

Σαν χαρακτήρες διαφέρουν σε κάποια σημεία. Ο Ιωάννης Χαλκιάς ως χειριστής είναι πιο περιπετειώδης και ικανός να φτάσει στα άκρα.

Ο Βαρθολομαίος Λάζαρης ως παρατηρητής στόχων εδάφους είναι πιο σχολαστικός.

Συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο και είναι δυνατό δίδυμο.

Το σήμα απογείωσης δίνεται και η αεροπορική επιδρομή στα Δαρδανέλια αρχίζει. Οι δύο σημαιοφόροι ΠΝ με το αεροσκάφος τους τύπου Sopwith Camel πετούν πάνω από τα κύματα και ορμούν μέσα στο σπίτι των Τούρκων (και των Γερμανών συμμάχων τους) και το ρημάζουν.

Παρατηρούν, σημειώνουν, βομβαρδίζουν και πολυβολούν Τούρκους και Γερμανούς της φρουράς οχυρών.

Η αποστολή των αεροσκαφών είναι επιτυχής και το αεροσκάφος των σημαιοφόρων ΠΝ Χαλκιά-Λάζαρη συνεχίζει και πολυβολεί μέσα στη νύχτα που έχει γίνει μέρα από τις λάμψεις, τα φώτα και τους δυνατούς θορύβους από όπλα κάθε διαμετρήματος και ουρλιαχτά.

Το αντιαεροπορικό πυρ είναι ιδιαίτερα πυκνό αυτή τη φορά ακόμα και με ατομικά όπλα στρατιωτών. Το αεροπλάνο κάνει ελιγμούς και συνεχίζει να βάλει σκορπώντας τον θάνατο με τα πολυβόλα Vickers στα οποία είχαν δώσει κλίση ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Όταν εξαντλούνται τα πυρομαχικά όπως κάθε φορά το πλήρωμα του αεροσκάφους ετοιμάζεται για την επιστροφή στη βάση.

Το αεροσκάφος τη κρίσιμη στιγμή της απαγκίστρωσης δέχεται ξανά πυκνό αντιαεροπορικό πυρ αλλά το πλήρωμα ψύχραιμα «κρατάει γερά». Προχωρά σε αλλαγή ύψους και συνεχίζει ελιγμούς αποφυγής αντιαεροπορικών πυρών. Κάποια στιγμή δέχεται θανάσιμο πλήγμα και ο κινητήρας καπνίζει επικίνδυνα χάνοντας ισχύ. Η πτώση είναι θέμα χρόνου. Ο χειριστής του καταφέρνει να διατηρήσει τον στοιχειώδη βασικό έλεγχο του αεροσκάφους για κάποια κρίσιμα λεπτά και προχωρά σε επιτυχή αναγκαστική προσγείωση στην Καλλίπολη.

Είναι ελαφρά τραυματισμένοι αλλά σε κατάσταση ικανή να προσπαθήσουν διαφυγή από το εχθρικό έδαφος. Πομποί εντοπισμού, ελικόπτερα CSAR και ειδικές δυνάμεις δεν υπήρχαν το 1917. Δεν μπορούν να περιμένουν βοήθεια από πουθενά. Είναι μόνοι σε εχθρικό έδαφος.

Μέσα στο σκοτάδι της 25^ης Ιουνίου 1917  ξεκινούν πορεία διαφυγής. Ή θα τα καταφέρουν ή θα πεθάνουν. Πριν το προσπαθήσουν καίνε τις σημειώσεις-παρατηρήσεις του Βαρθολομαίου Λάζαρη κι άλλα έγγραφα και στη συνέχεια προσπαθούν να διαφύγουν.

Πρέπει να τα έχουν καταφέρει πριν την ανατολή του ήλιου.

Δεν τα καταφέρνουν και οι Οθωμανοί τους συλλαμβάνουν.

Το φλεγόμενο αεροσκάφος σε πορεία αναγκαστικής προσγείωσης μέσα στη νύχτα βοήθησε τις εχθρικές  περιπόλους να υπολογίσουν που προσγειώθηκαν περίπου.

Την ανάκριση-βασανιστήριο των δύο Ελλήνων αξιωματικών ΠΝ παρακολουθούν και Γερμανοί αξιωματικοί σύμμαχοι των Τούρκων.

Οι δύο ιπτάμενοι του ΠΝ δεν «σπάνε», δεν αποκαλύπτουν απολύτως τίποτα στις επίμονες ερωτήσεις των ανακριτών και βρίσκουν μαρτυρικό φρικτό θάνατο.

Μία άλλη λεπτομέρεια που αξίζει να αναφερθεί είναι πως το πατρώνυμο του χειριστή Ιωάννη Χαλκιά ήταν Μιχαήλ ενώ του παρατηρητή στόχων εδάφους Βαρθολομαίου Λάζαρη ήταν Γεώργιος. Το όνομα Μιχαήλ έχει ιδιαίτερη σημασία στον αέρα και όσους πετάνε. Από την άλλη το όνομα Γεώργιος(πατρώνυμο του παρατηρητή εδάφους Λάζαρη) έχει σχέση με τη γη. Σύμπτωση; Ναι, αλλά ωραία σύμπτωση.

Advertisement